2022 жылдың 28 қаңтарында ХАТУ сарапшылары мектеп мұғалімдеріне арналған «Көп деңгейлі топта жұмыс жасау кезінде ОШТ сабағын жоспарлау» тақырыбында әдістемелік семинар өткізді. Семинар Акелиус пен ЮНИСЕФ-пен Қазақстанға келген балалардың сауаттылығын арттыру бойынша бірлескен жоба аясында өтті.

ХАТУ әдістемелік сарапшылары теңестірілген профессор Эльмира Еркебекова мен ассистент-профессор Евгений Медведев балалардың тілді оңай әрі ынтамен меңгеруі үшін, олардың шын мәнінде оқып жатқанын сезбей-ақ үйренуі үшін тапсырмалар жүйесі қалай болуы керектігін айтып берді.

Ең алдымен сарапшылар сабақтың қандай құрылымдық бөліктері бар екенін еске түсірді, содан кейін әр бөліктің маңызын ашты. Эльмира Қалдыбекқызы атап өткендей, сабақтың кіріспе бөлімі жұмысқа бейімдеуге, оқушылардың көру, есту және артикуляциялық анализаторларын белсендіруге көмектеседі. Алайда нақты тәжірибеде мұғалімдер кейде кіріспе бөлігін елемейді де, бірден үй тапсырмасын тексеруге немесе жаңа материалды түсіндіруге кіріседі.

«Сабақтың басын фронтальды жұмыспен байланыстырған дұрыс – ол бүкіл оқу ұжымын қамтитын қызметтің ұйымдастыру формасы; бұл шиеленіс сезімін басады, оқушылар арасында сөйлеу әрекетінің сапасына жауапкершілікті «таратуға» мүмкіндік береді. Фонетикалық жаттығулар, қысқа әңгіме топты оқытылатын тілдің атмосферасына жақсы тартады», – деп кеңес береді ол.

Сарапшылар фонетикалық жаттығудың мысалдары ретінде бірқатар тапсырмаларды келтірді:

• «Көңілді маймыл»: еріндеріңізді кеңінен созыңыз, содан кейін оларды түтікше секілді алға созыңыз (5 рет).
• «Сағат»: тілдің ұшын жоғарғы тістер бойымен солға және оңға жылжытыңыз (санап отырып).
• «Тісімізді тазалаймыз»: тілдің ұшын жоғарғы және төменгі тістердің бойымен жүргізіңіз.
• «Әткеншек»: тілдің ұшын жоғарғы және төменгі тістерге көтеру және түсіру.
• «Жылан»: тілдің ұшын тістердің арасына жылдам қарқынмен жүргізу.
• «Суретші»: тілдің ұшын таңдайға тигізу.
• «Жылқылар»: тіліңізді тақылдатыңыз.
• «Құймақ»: тілді шығарып, төменгі ерінге қойыңыз; жоғарыға көтеріп, 3,5,7,10 рет ұстаңыз.
• «Сырғанау» тілдің ұшын төменгі тістерге қойып, бүгіңіз; содан кейін тілді тістердің арасынан алға қарай баяу жылжытыңыз (5 рет).

Одан әрі консультация барысында сарапшылар «Акелиус» платформасының оқу үдерісіндегі рөлі туралы айтып, көп деңгейлі топта әр оқушы үшін сабақ қызықты әрі мазмұнды өтуі үшін мұғалім жұмысты қалай ұйымдастыру керектігін түсіндірді.

«Мұғалім үшін көп деңгейлі топ – бұл қосымша дайындық, қиындық. Егер топта әр түрлі деңгейдегі оқушылар болса, сабаққа жақсырақ дайындалу үшін мұғалім өзі үшін топ ішінде диагностикалық тест жүргізгені дұрыс. Диагностикалық тест нәтижелерін оқушыға айтудың қажеті жоқ », – деп кеңес береді Евгений Юрьевич.

Оның айтуынша, интернетте сертификаттау деңгейін анықтау үшін көптеген тесттер бар, мәселен, Татьяна Есмантованың диагностикалық тесттері. Сонымен бірге, «күшті» және «әлсіз» оқушыларға бөлу шартты болатындығын атап өткен жөн.

«Топтың көп деңгейлі сипаты көптеген тілдік, психологиялық және ұйымдастырушылық қиындықтарды тудырады. Мықты оқушылар оқуға деген ынтасы мен қызығушылығын жоғалтпауы керек, ал әлсіз оқушылар өзін сенімсіз сезінбеуі, өзін төмен сезінбеуі, қателесуден қорықпауы керек», – деп баса айтады Эльмира Қалдыбекқызы.

Сабаққа дайындық кезеңінде мұғалім осы проблемалардың барлығын ескергені жөн: ұжымдық, жұптық жұмыс түрлерінің, тізбектегі жұмыстың, сондай-ақ кейбір ойын әдістерінің нұсқаларын ойластырып, оқу материалын ұсынуды міндетті түрде түрлендіруі керек. Семинар барысында ХАТУ сарапшылары нақты мысалдар арқылы мұны қалай жүзеге асыруға болатынын айтып берді.

«Балалармен жұмыс істейтін мұғалімдер жұмыстың жаңа түрлерін іздеуі керек. Сабақты ойынға айналдырыңыз. Өзіңізде бар біліміңізді оқушыңызға беруге тырыспаңыз. Психолог болыңыз, оқушыңызды сезініңіз, оның мақсатын біліңіз. Бірден керемет нәтиже күтпеңіз. Тынымсыз еңбек арқылы ғана нәтижеге қол жеткізесіз», – деп түйіндеді сарапшылар.