Ақпан айының ортасында «МУИТ» АҚ-ның әдістемелік және тілдік сарапшылары – педагогика ғылымдарының кандидаты, тілдер кафедрасының қауымдастырылған профессоры Алиева Д.А., филология ғылымдарының кандидаты, тілдер кафедрасының қауымдастырылған профессоры Бубликова О.В., MA in TESOL дәрежесіне ие, тілдер кафедрасының аға оқытушысы Айнабаева З.М. – «Тіл үйрену сабақтарында әртүрлі деңгейдегі топтар үшін цифрлық құралдар, жасанды интеллект және нейрондық желілердің мүмкіндіктері» тақырыбында бірқатар офлайн-тренингтер өткізді. Тренингтің негізгі мақсаты – аралас форматта өткізілетін сабақтарда жасанды интеллект пен заманауи цифрлық технологияларды қолдану бойынша практикалық дағдыларды қалыптастыру.

Тренингтер келесі мектептерде өтті:15 ақпан – Шымкент қаласындағы №80 Акселеу Сейдимбек атындағы мектеп-лицейі, 22 ақпан – Астана қаласындағы №62 мектеп-гимназиясы, 24 ақпан – Алматы қаласындағы Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті. Тренингтер қызықты форматта өтті: 180 минутқа созылған бірлескен теориялық және практикалық жұмыс барысында қатысушылар негізгі цифрлық шешімдермен танысып қана қоймай, оларды тәжірибеде қолдану мүмкіндігіне ие болды.

Қазіргі педагогика жаңа сын-қатерлерге тап болуда: оқытуды оқушылардың білім деңгейіне қалай бейімдеуге болады, олардың оқу үдерісіне қатысуын қалай арттыруға және мұғалімдердің жұмысын қалай жеңілдетуге болады? Бұл сұрақтардың жауабы – оқытуды жекешелендіруге мүмкіндік беретін цифрлық технологияларды қолдану. Дәл осы тақырыпқа ақпан айындағы тренингтер арналды, онда тілдік және әдістемелік сарапшылар тренингтің негізгі кезеңдерін белгіледі. Олар Akelius платформасына, Personal Coach және Chat GPT функцияларына, Forking-path narrative әдістеріне, Animaker платформасына назар аударып, өз тәжірибелерімен бөлісіп, мұғалімдерге жаңа құралдарды білім беру үдерісіне енгізуге көмектесті.

Тренингтің бірінші кезеңі Akelius қосымшасындағы Personal Coach функциясын қолдануға арналған Зульфия Махсутқызы Айнабаеваның шеберлік сабағынан басталды. Бұл бөлімде негізгі тақырыптардың бірі – «Personal Coach пен Chat GPT интеграциясы: күнделікті оқытуға енгізу стратегиялары» болды. Akelius қосымшасы Personal Coach атты ерекше функцияны ұсынады, ол пайдаланушыларға сөйлесу дағдыларын жетілдіруге көмектесетін жекелендірілген көмекші болып табылады. Бұл функцияның басты мақсаты – оқушылардың ауызекі сөйлеу дағдыларын дамытуға жәрдемдесу, оны түрлі әдістер арқылы жүзеге асырады: интерактивті тапсырмалар, жекелендірілген ұсыныстар.

Машиналық оқыту алгоритмдерін қолдана отырып, Personal Coach пайдаланушының жетістігін талдап, оның қажеттіліктері мен дағдыларының ағымдағы деңгейіне сәйкес тапсырмаларды бейімдейді. Зульфия Махсутқызы цифрлық оқыту аясында ауызекі сөйлеуді тиімді дамыту үшін бірнеше әдісті қолдану маңызды екенін атап өтті. Олардың ішінде: адаптивті оқыту технологиясы – оқушының жеке ерекшеліктеріне бейімделетін жүйелер, олар үздіксіз қолдау көрсетіп, оқу барысын бақылауға мүмкіндік береді; дауыс жаттығулары мен айтылым – сөйлеуді тану технологиясын пайдалану арқылы айтылу сапасы мен интонациясына кері байланыс беру; интерактивті видео сабақтар – оқушыларға бейнесабақтармен өзара әрекеттесуге, диалогтарға қатысуға және жүйеден кері байланыс алуға мүмкіндік береді; оқу үдерісін ойын түрінде ұйымдастыру (геймификация) – ойын элементтерін енгізу арқылы оқушыларды ынталандырып, оларды оқуға қызықтыру.

Тілдік сарапшы тренинг барысында келесі маңызды аспектілерге ерекше көңіл бөлді: Personal Coach функциясының мүмкіндіктерін көрсету және оны жекелендірілген оқытуға қолдану; сөйлеу дағдыларын дамытуға бағытталған тапсырмалардың үлгілерін талдау; оқу үдерісіне жасанды интеллектіні енгізу бойынша кезең-кезеңімен жасалған жоспарды қарастыру.

Тренингтің келесі кезеңі Оксана Васильевна Бубликова ұсынған «Тармақталған баяндау (Forking-path narrative): Akelius қосымшасындағы мәтіндер мен тапсырмаларды қалай күрделендіруге болады? Теориялық аспектілер» тақырыбына арналды. Оксана Васильевнаның пікірінше: «Akelius қосымшасын орыс тілі сабақтарына интеграциялау үлгі ретінде қарастыруға болады. Мысалы, 90-сабақ, B2 деңгейі, “Журналистика” мамандығы. Бұл сабақта Akelius қосымшасы интерактивті материалдар арқылы оқушыларға журналистика дағдыларын дамытуға көмектеседі. Олар ойды нақты тұжырымдауды, мәтіндермен жұмыс істеуді және тармақталған сценарийлер арқылы сыни ойлауды дамытуды үйренеді. Akelius оқушыларды журналист мамандығына қатысты тақырыптарға терең бойлататын әртүрлі тапсырмалар ұсынады, сондай-ақ түрлі жанрдағы мәтіндермен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.Тағы бір мысал – У.Ә. Жанпейіс оқулығынан, 7-сынып, “Хобби” бөлімі, 321-жаттығу, 169-бет. Бұл тапсырмада Akelius қосымшасы хобби тақырыбындағы мәтіндермен жұмыс істеуге қолданылады. Ол оқушыларға лексикалық және грамматикалық құрылымдарды тәжірибеде меңгеруге мүмкіндік беріп, оларды интерактивті тапсырмалар арқылы нақты коммуникацияға енгізуге көмектеседі». Практикалық жұмыс барысында Оксана Васильевна мұғалімдерге Akelius, Chat GPT және Kandinsky Video құралдарын пайдалану мүмкіндіктерін көрсетті. Ол төмендегі негізгі аспектілерге назар аударды:тармақталған сценарийлері бар интерактивті мәтіндер жасау теориясы мен практикасы – оқыту барысында мұғалімдер оқу материалдарын түрлі тармақталған сценарийлер арқылы құрастыру әдістерін меңгереді, бұл сабақтарды әртүрлі, динамикалы әрі қызықты етеді, цифрлық құралдарды дәстүрлі сабақтарға енгізу – бүгінгі күні бұл заманауи білім берудің басты талаптарының бірі. Мұғалімдер Akelius, Chat GPT және Kandinsky Video сияқты цифрлық құралдарды тиімді пайдалануды үйренеді, бұл күнделікті жұмысқа жаңа технологияларды енгізуге және икемді, бейімделген білім беру ортасын құруға мүмкіндік береді. Оқытушылардың өзара тәжірибе алмасуы – сабақ барысында мұғалімдер түрлі цифрлық құралдарды біріктіре отырып тапсырмалар жасауды үйренеді. Мысалы: Akelius – тілдік жаттығуларға, Chat GPT – сұрақтар мен талқылауларды генерациялауға, Kandinsky Video – визуалды материалдар жасауға қолданылады. Бұл тәсіл оқушылардың оқу материалымен тереңірек жұмыс істеуіне ықпал етіп, олардың сыни ойлау дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.

Тренингтің қорытынды кезеңі Animaker қосымшасын оқу процесінде пайдалану: ойын-сауықтан оқыту құралына айналдыру; теориялық негіздеме мен практикалық ұсыныстар тақырыбына арналды. Бұл тақырыпты Динара Асылханқызы Әлиева ұсынды.

Сарапшының түсіндіруінше: «Animaker – бұл анимациялық бейнероликтер жасауға арналған онлайн-платформа, ол біртіндеп білім беру процесінде тиімді құралға айналуда. Бұл платформаны қолдану оқушыларды тек қызықтырып қана қоймай, мультимедиялық технологиялар арқылы тілді және басқа пәндерді тереңдетіп меңгеруге мүмкіндік береді.»

Динара Асылханқызы Akelius платформасының білім беру технологиялары мен интерактивті тапсырмаларды біріктіретінін атап өтті. Оны Animaker платформасымен бірге қолдану тілдік дағдыларды белсенді түрде дамытуға ерекше мүмкіндік береді. Осы тұрғыда анимациялық бейнероликтер жасау – оқушылардың жазбаша және ауызша сөйлеу дағдыларын дамытуға, тыңдалым қабілетін жетілдіруге көмектесетін қуатты құрал. Сонымен қатар, тіл маманы мультфильм жасау шығармашылық ойлауды дамытуға ықпал етіп, оқушыларға өз идеяларын визуалды және аудиовизуалды құралдар арқылы жеткізуге көмектесетінін айтты. Animaker платформасымен жұмыс істеу барысында оқушылар мультимедиялық технологияларды меңгеріп, цифрлық құзыреттіліктерін дамытады. Мультфильм жасау процесінде олар бір-бірімен белсенді түрде өзара әрекеттесіп, идеялар мен тапсырмаларды талқылайды, бұл олардың коммуникативтік дағдыларын жетілдіруге мүмкіндік береді. Бұдан бөлек, тіл маманы Animaker-ді білім беру мақсатында тиімді қолдану бойынша практикалық ұсыныстар берді. Мұғалімдер бұл платформаны сабақтар, презентациялар және тапсырмалар жасау үшін пайдалана алады, бұл оқыту процесін интерактивті әрі қызықты етеді. Анимациялық бейнероликтер жасау тек мәтіндер мен диалогтармен жұмыс істеуге ғана емес, сонымен қатар айтылымды, тыңдалым дағдыларын және грамматиканы белсенді түрде меңгеруге мүмкіндік береді. Мұғалімдер жаңа технологияларды қолдануға дайын болуы тиіс, сондықтан олардың мультимедиялық құралдарды оқу үдерісіне тиімді енгізу үшін тиісті білім мен ресурстарды алуы маңызды.

Сонымен қатар, балалардың Akelius LinguaCollage көмегімен тілдерді меңгеруге қызығушылығын жасырын бағалау жүргізілді. Бұл зерттеудің негізгі мақсаты – балалардың коммуникациядағы орыс және ағылшын тілдерінің маңыздылығын анықтау және олардың алған білімдерін тәжірибеде қолдану қабілетін бағалау. Бағалау Шымкент қаласында келесі мектептерде жүргізілді: №122 жалпы орта мектебінің 5-сынып оқушылары, Ахмет Байтұрсынұлы атындағы №50 мектеп-гимназиясының 5 және 6-сынып оқушылары, №39 жалпы орта мектебінің 4-сынып оқушылары, №39 жалпы орта мектебінің 3-сынып оқушылары. Сонымен қатар, Астана қаласында келесі мектептер қамтылды: №75 мектеп-гимназиясының 4-сынып оқушылары, №75 мектеп-гимназиясының 7-сынып оқушылары.

Бағалау ойын элементтерін пайдалану арқылы, атап айтқанда, коллаждар жасау әдісімен жүзеге асырылды. Бұл тәсіл тілдік құралдарды қабылдауды және оқушылардың қызығушылық деңгейін нәзік әрі жанама түрде бағалауға мүмкіндік берді. Әр сыныптағы балалар екі топқа бөлініп, командалық жұмысты дамыту және пікірталас жүргізу арқылы Akelius-тің оқытудағы рөлін ұжымдық тұрғыда талқылауға мүмкіндік алды. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, Akelius-ті сабақтарда белсенді және тұрақты қолдану (мысалы, №39 мектепте) оқушылардың тіл үйренуге деген қызығушылығын арттырып, бұл қосымшаны оқу процесімен жақсырақ байланыстыруға ықпал етеді. Ал басқа мектептерде Akelius туралы айтылмауы цифрлық құралдарды білім беру үдерісіне одан әрі тереңірек енгізу қажеттілігін көрсетеді. Осыған байланысты мұғалімдерге арналған қосымша тренингтер өткізу ұсынылады, бұл Akelius пен басқа да цифрлық ресурстарды сабақтарда тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Осылайша, LinguaCollage бағалау нәтижелері Akelius қосымшасын қабылдау мен оны қолданудағы айтарлықтай айырмашылықтарды анықтады. Бұл оның білім беру процесіне дұрыс интеграцияланған жағдайда үлкен әлеуетке ие екенін дәлелдейді.

Тренингтің негізгі мақсаты – заманауи технологияларды меңгеру арқылы сабақтардың тиімділігі мен интерактивтілігін арттыру, әсіресе деңгейлік топтарда оқыту барысында. Тренингке қатысушылар цифрлық құралдарды күнделікті педагогикалық тәжірибеге енгізуге көмектесетін практикалық білім алады. Тренингтен кейін қатысушылар тек заманауи технологияларды меңгеріп қана қоймай, оларды оқыту үдерісіне енгізудің нақты алгоритмдерін де игереді. Интерактивтілік, дараландыру және мультимедиялық тәсіл – бұл бүгіннен басталатын білім берудің болашағы. Бұл тренингтер тілдік және әдістемелік сарапшылар тарапынан ұйымдастырылған, және олар білім беруді цифрлық трансформациялау жолындағы маңызды қадамдардың бірі болып табылады. Бұл мұғалімдердің өзгеріп жатқан білім беру жағдайларына бейімделуіне, сондай-ақ оқу процесін анағұрлым тиімді әрі қызықты етуіне көмектеседі. Осы тренингтер аясында қатысушылар негізгі педагогикалық тұжырымдамаларды меңгеріп, жаңа құралдармен танысып, оқу процесіне технологияларды енгізу бойынша практикалық дағдылар алды.