№АР26104787

Жоба жетекшісі Бахтиярова Елена Ажибековна, т.ғ.к., қауымдастырылған профессор

Жобаның мақсаты. Қазақстандағы ақылды қалалардың IoT инфрақұрылымы үшін жасанды интеллектке негізделген, киберқауіптерді нақты уақыт режимінде бақылауды, анықтауды және алдын алуды қамтамасыз ететін интеллектуалды қауіпсіздік жүйесін әзірлеу.

Өзектілігі. Цифрландырудың дамуымен және ақылды қалаларда Заттар интернеті (IoT) технологияларының кеңінен енгізілуімен киберқауіпсіздік басымдыққа айналуда. Қазақстанда қалалық инфрақұрылым сенсорларды, камераларды, ақылды бағдаршамдарды және қаланың жұмысын қолдайтын басқа да құрылғыларды қамтитын IoT жүйелеріне барған сайын тәуелді болып барады. Бұл құрылғылар нақты уақыт режимінде деректер алмасуға, ресурстарды пайдалануды оңтайландыруға, көлік ағындарын жақсартуға және қауіпсіздікті арттыруға мүмкіндік береді. Дегенмен, IoT жүйелерінің ашық сипаты оларды деректердің ағып кетуі, жүйенің бұзылуы және рұқсатсыз кіру сияқты кибершабуылдарға осал етеді, бұл қалалық инфрақұрылымның функционалдығын айтарлықтай бұзуы мүмкін.

Жоба жасанды интеллект (ЖИ) технологияларын қолдана отырып, Қазақстанның ақылды қалаларының IoT инфрақұрылымының киберқауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін интеллектуалды шешімдер әзірлеуге бағытталған. Ақылды қалаларды дамыту және IoT енгізу өмір сүру сапасын және қалалық инфрақұрылымның тиімділігін арттырады. Дегенмен, бұл жаңа қиындықтар туғызады: кибершабуылдар, маңызды жүйелердің істен шығуы және деректердің ағып кетуі. Бұл қиындықтар нақты уақыт режимінде инфрақұрылымды қорғау үшін заманауи шешімдерді әзірлеуді талап етеді .

Күтілетін нәтижелер:

• IoT жүйелеріне арналған таратылған IDPS және SOC арасындағы өзара әрекеттесудің заманауи шешімдері зерттеледі.
• IoT жүйелеріне арналған таратылған IDPS және SOC арасындағы өзара әрекеттесу механизмдері әзірленеді.
• Перифериялық IoT құрылғыларын бақылау және қорғау үшін икемді IDPS жасалады.
• Ақылды қалаларға арналған ұсынылған шешімдердің үйлесімділігі мен масштабталуын талдау жүргізіледі.
• Автоматтандырылған жауап сценарийлері (SOAR) әзірленеді және сынақтан өткізіледі.
• Деректерді қорғау әдістері енгізіледі және нормативтік сәйкестік қамтамасыз етіледі.

Жоспарланған басылымдар:

• Science Citation Index Expanded индексіне енгізілген және Web of Science импакт-факторының 1-ші (бірінші) және/немесе 2-ші (екінші) квартильдеріне енгізілген және/немесе Scopus-та CiteScore пайызы кемінде алпыс бес (65) болатын ғылыми журналдардағы кемінде екі (2) мақала және/немесе шолу;
• ҒжЖБССҚЕК ұсынған шетелдік немесе отандық журналдардағы кемінде екі (2) мақала немесе шолу.

Зерттеу тобының құрамы: